Osmanlı İmparatorluğu bu denli güçlü olmasaydı belki de 624 yıl hüküm sürecek güce Germiyanoğulları Beyliği ulaşacaktı. Çünkü 1. Yakup Bey zamanında (Germiyanlı Kerimüddin Alişir Oğlu 1. Yakup Bey) Aydınoğulları Beyliği, Saruhanoğulları Beyliği ve Menteşeoğulları Beyliği Germiyanoğulları Beyliği'ne bağlıydı. Yani Germiyanoğulları Beyliği'nin toprakları Aydın'dan İzmir'e, Antalya'ya Isparta'ya ve Sakarya'ya kadar uzanıyordu. Savaş zamanında 200.000 piyade ve atlı askere ulaşabilen Germiyanoğulları Beyliği, 1. Yakup döneminde Bizans'ı da vergiye bağlamıştı. Bu dönemde Bizans, yıllık 100.000 dinar vergiyi çeşitli hediyelerle birlikte Germiyanoğlu Beyliği'ne göndermiştir.
1. Yakup Bey Devri (1300-1340)
. Yakup Bey zamanında Bizans ile çok çetin mücadeleler gerçekleşmiştir. 1. Yakup Bey, Menderes Nehri yakınlarındaki Tripolis şehrini alıp Alaşehir'i kuşatmaya başlamıştır. Bu kuşatmada Sasa Bey ve Aydınoğulları da kuvvetleriyle birlikte hazır beklemişlerdir. Bu kuşatma karşısında Bizans imparatoru IX. Mihael, küçük asyada kalan son arazi parçalarını kaybetmemek için yabancı, paralı Katalan kuvvetlerini desteğe çağırmıştır. Alaşehir'i ele geçiren Yakup Bey ise, Katalanların geldiğini öğrenince hem şehrin içindekilerle hem de şehrin dışındakilerle savaşıp kapana kısılmak yerine Alaşehir'i terketmek iştemiştir. Ancak Alaşehir'den ayrılır ayrılmaz Katalan kuvvetleriyle karşılaşmıştır..Şiddetli geçen savaşla ilgili Bizans kaynakları Germiyanlılardan bahsederken "Asya'nın en sağlam ve kahraman insanlarını yetiştiren memleketten gelen" tabirini kullanmıştır. Yine aynı kaynak Germiyanoğulları Beyliği'nin ordusunun 8.000 süvari ve 12.000 piyadeden oluştuğunu yazmıştır. 1304 yılında meydana gelen bu savaşta daha az sayıda savaşçısı olmasına rağmen daha disiplinli ve savaş tecrübesine sahip Katalan ordusu Germiyanoğlu Beyliği'ni bozguna uğratmıştır. Toplamda 20.000 Germiyan askerinden pek çoğunun öldüğü kayıtlara geçmiştir. Bu tarihte Alaşehir alınamamış olsa da, 1314 yılında (10 yıl sonra) zaptedilmiş ve haraca bağlanmıştır.
Mehmet Bey Devri (1340 - 1361)
1. Yakup Bey'den sonra beyliğin başına Mehmet Bey geçmiştir. Mehmet Bey devri ile alakalı pek az bilgi mevcut olsa da, 2. Yakup Bey'in günümüze ulaşan ve yazının ilerleyen bölümlerinde inceleyeceğimiz Taş Vakfiyesi'nde Katalanlar tarafından alınan Kula ve Simav'ı geri aldığı yazılmıştır.Süleyman Şah Devri (1361 - 1387)
Bir taraftan Karamanoğulları tehlikesi, diğer yandan sürekli olarak genişleyen Osmanlılardan çekinen Süleyman Şah, çözümü Osmanlılar ile aile bağı kurarak bulmuştur. Kızı Devlet Hatun'u 1. Murat'ın oğlu Yıldırım Bayezit'e gelin olarak veren Süleyman Şah, bu sayede beyliğinin geleceğini teminat altına almaya çalışmıştır. Ancak Karamanoğulları da Osmanlılarla aile bağı kurmak için Mevlana Muslihiddin'i 1. Murat'a göndermiştir. 1. Murat durumu uygun görmüş ve kızı Hafize Sultan'ı Karamanlılara gelin etmiştir. Bu durum Süleyman Şah'ı tedirgin eden bir gelişmedir.Çeyiz Meselesi ve Germiyanoğlu Beyliğinin Osmanlılara Çeyiz olarak verilmesi
Süleyman Şah'ın kızı Devlet Hatun ile Yıldırım Bayezid'in düğünü için yapılan merasim kaynaklarda uzun uzun anlatılmıştır. 1. Murat'ın, kız istemek için gönderdiği kişilere cevaben İshak Fakih'i gönderen Süleyman Şah, pek çok hediye de göndermiştir. Bunların arasında en dikkat çekenler meşhur Germiyan atları, Denizli bezleri, altınlar ve gümüşlerdi.Süleyman Şah'ın kızının gelin gidişi sırasında Kütahya, Simav, Emet ve Tavşanlı da çeyiz olarak Osmanlılara teslim edilmiştir. (1381 yılı)
Süleyman Şah, beyliğin merkezi olarak Kütahya'yı Osmanlılara teslim ettiği için Kula'ya çekilmiştir. Bir müdddet sonra da Kula'da vefat etmiştir. (1387 yılı)
Ayrıca Yıldırım Bayezid ile evlenen Devlet Hatun'un dedesinin babası Mevlana Celaleddin Rumi'dir. 1381 yılında Kütahya ve çevresinin Osmanlılara çeyiz olarak verilmesinin ardından Yıldırım Bayezid, Kütahya'ya vali olmuştur.
II. Yakup Bey Devri (1. Devre)
Şüphesiz Germiyanoğulları Beyliği tarihinin en enteresan dönemi bu dönemdir. Babası Süleyman Şah'ın ölümünün ardından beyliğin başına geçen 2. Yakup Bey, tarihte Yakup Çelebi olarak anılmıştır.Kosova Savaşı sırasında (1389) 1. Murat'ın şehit olması üzerine başta Karamanoğulları olmak üzere tüm beylikler hemen harekete geçmiştir. Babası 1. Murat'ın vefatı üzerine tahta geçen Yıldırım Bayezid ilk iş olarak kardeşi Şehzade Yakup Bey'i katletmiştir. (Şehzade Yakup Bey de Yakup Çelebi olarak anılır.)
Bu durumu bahane eden başta Karamanoğulları olmak üzere Hamitoğulları ve Germiyanoğulları, Saruhan ve Menteşe beylikleri Yıldırım Bayezid aleyhine ittifak yapmışlardır. 2. Yakup Bey de bundan istifade ederek Osmanlılara çeyiz olarak verilen yerleri geri almaya başlamıştır. Bu arada Karamanoğulları da Beyşehir'i ele geçirmiştir.
Sırplarla anlaşan ve Bizans'taki taht kavgalarını istediği gibi neticelendiren Yıldırım Bayezid, aleyhine ittifak yapan Saruhan, Aydın ve Menteşe Beyliklerine saldırmış ve topraklarını zaptetmiştir. Bu vaziyetten korkan II. Yakup, Yıldırım Bayezid'i hediyelerle karşılamak istediyse de Yıldırım Bayezid'i kandıramamıştır ve Yıldırım Bayezid, 2. Yakup'u İpsala kalesine hapsetmiştir. Böylece bütün Germiyanoğulları Beyliği toprakları Osmanlılara katılmıştır.
II. Yakup Bey Devri (2. Devre)
2. Yakup Bey 1390 yılından 1399 yılına kadar İpsala'da hapsedilmiştir. 1399 yılında bir yolunu bulan 2. Yakup buradan kaçmayı başarmıştır. Buradan Şam'a geçen 2. Yakup, Aksak Timur'un yanına gitmiştir. Kendini tanıtıp sahip olduğu toprakları geri almak için yardım isteyen 2. Yakup, olumlu cevap almıştır.1402 yılında yapılan Ankara Savaşı'nda, kendi beylerini Timur'un yanında gören Germiyanoğulları askerleri, Aydın ve Menteşe oğulları askerleri Yıldırım Bayezid'in yanından karşı tarafa geçmiştir. Yıldırım Bayezid, uğradığı ihanete rağmen harbe devam etmiştir. Ancak savaşı kaybetmiştir. Savaş alanında Yıldırım Bayezid'i tehşis edip, Timur'a söyleyen de yine 2. Yakup Bey'dir.
Timur'un zaferinden sonra Anadolu beyliklerinin toprakları geri verilmiştir. Çeyiz olarak verilen yerler de dahil olmak üzere Germiyanoğlu 2. Yakup, tüm topraklarına yeniden sahip olmuştur. 12 yıllık hükümdarlık hasretinden sonra tekrar beyliğinin başına geçen 2. Yakup, savaştan sonra Aksak Timur'u bir müddet Kütahya'da ağırlamıştır.
Kaynak: Germiyanoğulları Beyliği Tarihi
Yorumlar